“Gençler, kadınlar, engelliler, LGBTİ bireyler ve mülteciler bu hizmetlere ulaşmada zorluk çeken gruplar. Koruyucu hizmetlere ulaşmadaki zorluklar, aile planlaması alanında karşılanamayan ihtiyaç cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların yaygınlaşmasına, istenmeyen gebeliklere ve kalıcı sağlık sorunlarına neden olabiliyor.”
Türkiye’de aile tanımı sadece yasal olarak evli bir çift ve kapalı kapılar ardında kendi çekirdek yapıları, yaşamları üzerinden değerlendirilip, cinsel hayata ilişkin olumlu ya da olumsuz tüm talepleri, yaşadıkları yine aynı kapalı kapılar ardında kişisel değerlendirmelere, toplum yargısından korunma adına adeta kendi kaderine terk ediliyor.
Aile planlaması, ilk gençlik itibariyle cinsel kimliğinin bilincinde nesiller yetiştirmek ve toplum sağlığı kavramını her yönü ile bilimin gerekliliklerine göre, bilimin gösterdiği yolda ele alabilmek adına sivil topluma önemli görevler düşüyor. Ailelerde, toplumun ‘öteki’ olarak sınıflandırılan bireyleri arasında yaşanan ya da potansiyeli olan sorunlarına dair gerçekleri, gelişen teknolojinin de sayesinde bugün daha çok görüyor ve hatta bizzat yaşıyoruz.
Bu hafta konuğumuz TAPV (Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı) ve yönetim kurulu üyesi Nurcan Müftüoğlu. Kendileri ile aile sağlığından, bireysel ihtiyaçlara, genel toplum sağlığı adına TAPV neler yapıyor, elini nasıl taşın altına koyuyor diye görüştük. Kısa ama öz bilgiler ile vakfı ve çalışmalarını tanıdık. Keyifli okumalar dileriz…
1.Sağlık, çeşitli hastalıklar ile mücadele ve aile birliğine yönelik çeşitli sivil toplum kuruluşları ya da kamu iştirakleri var. TAPV hangi ihtiyaç ile doğdu?
TAPV, bireyin iyi olma halinin koruyucu sağlık hizmetleri ile desteklenmesi ihtiyacından doğdu. Hak temelli bir yaklaşımla cinsel sağlık-üreme sağlığı alanında farkındalığı ve hizmetlere erişimi arttırmak için çalışıyor.
2.Kaç kişilik bir ekip? Gönüllüler, var ise kurumsal çalışanlar ve sürekli iletişimde olunan paydaşlar ile açıklayabilir misiniz?
Vakıf 15 kişilik küçük bir ekip, yönetim kurulu ve bilim kurulu gönüllülerden oluşuyor. Çalışmalarını paydaşları aracılığı ile yaygınlaştırıyor, gerçekleştirdiğimiz “eğitici eğitimleri” ile bu alanda işbirliği yaptığımız kurumlarda çalışan yüzlerce uygulayıcımız var.
3.Aile sağlığı kapsamında kadın erkek ilişkisine bakış açısı ve üreme sağlığına yönelik her alanda çalışmalarını öğrenebilir miyiz? Türkiye’ de aile planlamasına yönelik yanlış alglar ve destekleyici çalışmalarınız ile birlikte öğrenmek isteriz.
Toplumsal cinsiyet eşitliği tüm programlarımızın ortak bileşeni, farkındalık ve eğitim çalışmalarımızda eşitlik kadar sağlık haklarına da vurgu yapıyoruz. Bireylerin güvenli, özgür ve sorumlu bir cinsel yaşamları olması için bu alanda bilgiye, danışmanlık ve hizmetlere ulaşması çok önemli.
4.Ergenlik dönemindeki kişilere yönelik çalışmaları ve ergen bireylerin de aile sağlığı içerisinde değerlendirmesini de göz önünde bulundurarak açıklayabilir misiniz? TAPV neler yapıyor?
Çocukların ve ergenlerin yaşlarına ve gelişim süreçlerine göre yapılandırılmış kapsamlı bir cinsellik eğitiminin olmaması önemli bir eksiklik. Hem onların iyi olma halini hem de kamu sağlığını olumsuz etkiliyor. Genç nüfusa çokça vurgu yaptığımız doğru ancak onları akademik ve sosyal açıdan yeterince destekleyemiyor, cinsel sağlık hizmeti sunmuyor ve karar mekanizmalarında yer almalarını çok önemsemiyoruz.
5.CİSÜ(Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı Hakları Platformu) platform ile ortak çalışmalarınızı ve amaçlarınızı öğrenebilir miyiz?
CİSÜ Platformu üye kuruluşları ile birlikte cinsel haklar ve üreme hakları temelinde tüm bireylerin bu alanda bilgiye ve hizmete eşit ve ayrımcılığa uğramadan ulaşabilmeleri için çaba harcıyor. Gençler, kadınlar, engelliler, LGBTİ bireyler ve mülteciler bu hizmetlere ulaşmada zorluk çeken gruplar. Koruyucu hizmetlere ulaşmadaki zorluklar, aile planlaması alanında karşılanamayan ihtiyaç cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların yaygınlaşmasına, istenmeyen gebeliklere ve kalıcı sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
6.Kadın – erkek anatomisi ve hem fiziksel hem de ruhsal anlamda bir cinsel sağlık kavramından ne anlamalıyız? Bu alanda destekleyici çalışmalarınızı öğrenebilir miyiz?
Cinsel sağlık, genel iyilik halinin önemli bir parçası, bedensel olduğu kadar duygusal ve düşünsel boyutları olan ve toplumsal koşullardan etkilenen bir alan. Cinselliğe bütünsel yaklaşım eğitim ve farkındalık çalışmalarımız da önemsediğimiz bir diğer konu.
7.Gardasil (HPV aşısı) kavramı ve erişilebilirliğine yönelik yakın zamanda tabana yayılan bir bilinçlenme görüyoruz. Eğer var ise sizin bu alanda çalışmalarınızı öğrenmek isteriz.
HPV aşısının ulusal aşı programına girmesine yönelik adımları önemsiyor ve destekliyoruz. Kamuoyunda bu konuda farkındalığın arttığını gözlüyoruz, aşıya erişime ilişkin maddi boyut artık daha sık gündeme taşınıyor, konunun siyasilerin gündemine de girmiş olması olumlu.
CİSÜ Platformu savunuculuk çalışmalarının ana gündem maddelerinden birisi de aşıya ve tarama hizmetlerine erişimin artması.
8.Kaynak geliştirme adına çalışmalarınız var mı? Nakdi ya da ayni bağış / kaynak edinimini nasıl sağlıyorsunuz?
Vakıf çalışmalarına kaynak yaratmak sürekli çaba harcamak durumunda olduğumuz bir alan.
Amaçlarımız ve stratejik planımız kapsamında yer alan konularda projeler temelinde destek fonları oluşturmaya çalışıyoruz. Eğitimlerimizi destekleyen ayni ardımlar da kıymetli, bunları en etkin şekilde sahaya ulaştırıyoruz.
9.İş gücü sivil toplum faaliyetlerinde önemlidir. Özellikle genç ve kadın nüfusumuzun ortak bir çatı altında sivil toplum içerisinde yer almasının önemini de düşünerek sizinle hangi alanlarda nasıl gönüllü faaliyetlerde yer alabilirler?
Gönüllü desteğinin önemine inanıyoruz ancak sağlık ve eğitim odaklı bir alanda çalışıyor olmamız nedeniyle bu konuda birikimi olan ve uzmanlaşan kişilerden destek alabiliyoruz. Üniversitelerin staj programları gençlerin çalışmalarımıza katılımını sağlıyor, bu enerjiden yararlanmak ve etkileşim yaratmak da çok kıymetli.
